Batalion harcerski "Wigry"

Opis:

         Batalion "Wigry" powstał na bazie organizacji harcerskiej "Wigry" działającej równolegle do "Szarych Szeregów". Na jesieni 1943 roku nastąpiło powiązanie "Wigier" z "Szarymi Szeregami". W lipcu 1944 r. stan liczebny batalionu wynosił około 500 żołnierzy. Był to batalion kadrowy, w jego skład wchodziło 3 kapitanów, 13 poruczników i 22 podporuczników. Harcerski charakter podkreślał fakt, że w jego składzie osobowym było ponad 40 harcmistrzów, instruktorów ZHP z okresu międzywojennego. Żołnierze batalionu byli przeszkoleni na wielu kursach specjalistycznych.
         W momencie wybuchu Powstania batalion "Wigry" był skoncentrowany na Starym Mieście jako odwód komendanta Okręgu Warszawskiego AK.

W skład batalionu wchodziły:
- kompania "Witold"
- kompania "Czesław"
- kompania Edward"

i utworzone na Starym Mieście w II rzucie
- kompania "Roman"
- kompania "Brzoza"
- kompania "Zaremba"

Dowódca batalionu kpt Eugeniusz Konopacki "Trzaska", dowódca II rzutu kpt. Paweł P. Leński "Lech II".

         Po wybuchu Powstania podstawowy rzut batalionu "Wigry" w składzie około 200 ludzi został skierowany na Wolę obsadzając cmentarz ewangelicki. W zaciekłych walkach na Woli "Wigry" straciły 15 zabitych, 25 rannych i 20 zaginionych. Od 8 sierpnia 1944 "Wigry" weszły w skład zgrupowania "Róg" zachowując charakter batalionu odwodowego. W związku z tym działania batalionu miały charakter zdecentralizowany i były prowadzone w ramach innych oddziałów i odcinków. Żołnierze "Wigier" walczyli w obronie rejonu katedry św. Jana, Pałacu Mostowskich , ataku na dworzec Gdański, bronili Starego Miasta od strony skarpy wiślanej . Oddziały batalionu brały udział w próbie przebicia się ze Starówki do Śródmieścia. 1 i 2 września "Wigierczycy" osłaniali ewakuację Starego Miasta kanałami . Na Starym Mieście pozostało 2 oficerów i około 150 powstańców z "Wigier", kilkudziesięciu rannych zostało zamordowanych w szpitalach Starego Miasta przez Niemców.
         Żołnierze batalionu, którzy przeszli kanałami do Śródmieścia wzięli udział w walce pod dowództwem "Trzaski" broniąc Zachodniego Dworca Pocztowego, walcząc na ul. Czackiego, Wareckiej, Świętokrzyskiej, Królewskiej. Część rannych i chorych żołnierzy "Wigier" znalazła się na Żoliborzu, a następnie weszła w skład pułku "Palmiry-Młociny" walczącego w Puszczy Kampinoskiej. 29 września oddział "wigierski" osłaniający odwrót oddziałów AK w Góry Świętokrzyskie został rozbity w boju pod Jaktorowem.
         W batalionie "Wigry" poległo ponad 150 żołnierzy, a około 250 zostało rannych. Szczególnie bolesna była śmierć wielu "wigierczyków" w wyniku eksplozji czołgu-pułapki na ul. Kilińskiego oraz rannych zamordowanych w szpitalu przy ul. Długiej 7 po zajęciu Starego Miasta przez hitlerowców.


Opis odznaki:

         "Kotwica", na której u góry lilijka harcerska. Na ramionach "kotwicy" wypukłe daty 1939-1944, u dołu napis WIGRY, rozmieszczony na wieloboku.
Biały metal, wymiary 18x26 mm.



Bardziej szczegółowy opis historii batalionu "Wigry" znajduje się na stronie Wikipedii.

redakcja: Maciej Janaszek-Seydlitz

opracowanie graficzne: Joanna Janaszek-Seydlitz