Świętojańska 8. Katedra p.w. św. Jana Chrzciciela.
Na przełomie XIII i XIV w. została tu wybudowana drewniana kaplica zamkowa. Około 1390 r. powstała tu gotycka budowla murowana. Jest to jedna z najstarszych świątyń Warszawy.
W czasie Powstania Warszawskiego 1944 r. katedra była terenem bezpośredniej walki. Wojska powstańcze walczyły tutaj w obronie niemal każdego metra posadzki. Niemcy zdołali wprowadzić do archikatedry czołg naładowany materiałami wybuchowymi, wybuch zniszczył ogromną część budowli. Po upadku Powstania Warszawskiego niemieckie Vernichtungskommando ładunkami trotylu wysadziło w powietrze katedrę i zniszczyło 90% murów.
Odbudowa świątyni trwała w latach 1948-1956.
Na zewnątrznych ścianach katedry:
- tablica poświęcona żołnierzom Zgrupowania "Róg" Armii Krajowej z batalionów "Bończa", WSOP "Dzik", "Gustaw", "Wigry", 104 kommpanii ZSP, Grupy PWB/17/S poległych w Powstaniu Warszawskim;
- na ścianie bocznej wmurowana gąsienia niemieckiego czołgu-miny Goliat, który zburzył część murów katedry. W rzeczywistości jest to gąsienica większego nosiciela łądunku wybuchowego Borgward, takiego jaki 13 sierpnia eksplodował na ul. Kilińskiego, zabijając kilkaset osób;
W lewej bocznej nawie katedry w kaplicy Baryczków umieszczona jest figura Cudownego Pana Jezusa Ukrzyżowanego. 16 VIII 1944 r. figura Chrystusa została wyniesiona z płonącej katedry przez ksiądza Wacław Karłowicz i dwie sanitariuszki z harcerskiego batalionu "Wigry". Zostało to opisane w relacji Barbary Gancarczyk-Piotrowskiej opublikowanej na stronie SPPW 1944. W 1948 r. figura wróciła do odbudowanej kaplicy.
Na ścianie kościoła tablice:
- poświęcona pamięci żołnierzy Zgrupowania Armii Krajowej "Róg" z batalionów "Bończa", "Dzik" oraz 104 samodzielnej kompanii walczących w sierpniu 1944 w murach świątyni;
- poświęcona pamięci żołnierzy batalionu harcerskiego Armii Krajowej "Wigry" walczących w murach katedry;
- poświęcona pamięci poległych w latach 1939-1945 lotników polskich;
- poświęcona gen. Franciszkowi Kamińskiemu ps. "Zenon Trawiński", szefowi I Oddziału Komendy Głównej AK, uczestnikowi Powstania Warszawskiego.
|