Batalion harcerski "Parasol"

Opis:

         W sierpniu 1943 r. jedną z kompanii batalionu "Zośka" odkomenderowano do zadań specjalnych. Utworzono z niej oddział o kolejnych kryptonimach "Agat" (anty gestapo) i "Pegaz" (przeciw gestapo). Specjalizacją kompanii była bieżąca walka przeciw przedstawicielom aparatu okupacyjnego. Oddział przeprowadził szereg spektakularnych akcji bojowych, w których zostali zlikwidowani między innymi SS-Oberscharfuhrer Franz Burkl z-ca komendanta Pawiaka, SS-Brigadenfuhrer und Generalmajor Franz Kutschera dowódca SS i policji w dystrykcie warszawskim oraz nieudaną akcję na Wilhelma Koppe generała policji i SS, sekretarza ds. bezpieczeństwa w rządzie GG.
         Pod koniec pierwszego półrocza kompanię przekształcono w batalion z przeznaczeniem go w przyszłości jako kadrę brygady spadochronowej. Stąd ostatni kryptonim batalionu "Parasol".

W momencie wybuchu Powstania w skład batalionu wchodziły:
- 1 kompania "Rafała",
- 2 kompania "Mirskiego",
- 3 kompania "Lutego",
- służby: wywiadowcza, sanitarna, motoryzacyjna, szkoleniowa, bezpieczeństwa i intendentura.

Dowódca batalionu kpt. Adam Borys "Pług" cichociemny.

         Batalion walczył w składzie zgrupowania "Radosław". W walkach batalionu wzięło udział około 750 żołnierzy, z których duża część dołączyła do oddziału w czasie walk na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie.
         Po ciężkich walkach na Woli, gdzie został ciężko ranny dowódca kpt "Pług" oddział przeszedł ze zgrupowaniem "Radosław" na Starówkę , gdzie był oddziałem odwodowym dowódcy grupy "Północ". Z tej przyczyny żołnierze "Parasola" brali udział w walkach we wszystkich newralgicznych punktach obrony Starówki . Dowództwo batalionu objął por. Jerzy Zborowski "Jeremi". 1 września oddział wycofał się kanałami do Śródmieścia. Po kilkudniowym odpoczynku wraz z resztą zgrupowania "Radosław" "Parasol" został skierowany na Czerniaków, gdzie poniósł ciężkie straty w obronie przyczółka. Tu, ciężko ranny "Jeremi" wraz z żoną, łączniczką, zostali zamordowani przez hitlerowców. 19 września resztki zgrupowania "Radosław" w tym około 35 żołnierzy "Parasola" pod dowództwem "Mirskiego" przeszło kanałami na Mokotów, gdzie walczyli w rejonie ul Odyńca i Al. Niepodległości. Następnie z częścią oddziałów mokotowskich przeszli kanałami do Śródmieścia, gdzie przy stanie około 30 żołnierzy zakończyli swój szlak bojowy.
         Wśród poległych żołnierzy batalionu "Parosol" było dwóch poetów Krzysztof Kamil Baczyński "Krzyś" i Józef Szczepański "Ziutek" autor "Pałacyku Michla" i "Czerwonej Zarazy". Za swoje dokonania batalion "Parasol" został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.


Opis odznaki:

         Tarcza prostokątna podzielona na pięć pionowych pasów, emaliowanych niebiesko i czarno według układu barw wstążki Orderu Virtuti Militari, którym batalion został odznaczony. Na tarczy nałożona posrebrzana "kotwica", zwieńczona rozpiętym parasolem.
Tombak, rozmiary od 9,5x16 mm do 30x40 mm.



Bardziej szczegółowy opis historii batalionu "Parasol" znajduje się na stronie Wikipedii.

redakcja: Maciej Janaszek-Seydlitz

opracowanie graficzne: Joanna Janaszek-Seydlitz